Ο θρύλος της τελευταίας περιόδου της Τουρκοκρατίας,

ο ήρωας χαΐνης που έδρασε σαν εκδικητής των ανομιών του κατακτητή.
Ήταν από την Ίμπρο και από την ηρωική οικογένεια των Βολούδιδων, η  χειμερινή κατοικία του ήταν στο Βουβά.
Όπου υπήρχαν άνομοι κατακτητές ο Λιάπης με τις αιφνιδιαστικές του επιθέσεις τους εξόντωνε. 
Σβέλτος και  γρήγορος σαν άνεμος κατάφερνε να ξεφεύγει από τις ενέδρες των κατακτητών, μια φορά τον είχαν κυκλώσει οι κατακτητές σε συγγενικό του σπίτι, αυτός φόρεσε ένα σκαμπό στο κεφάλι και από πάνω το κάλυψε με κάποιο ρούχο και διέφυγε, αφού οι διώκτες του είχαν κτυπήσει  το σκαμπό και όχι το κεφάλι του. 
Η καταδρομική ομάδα του ήταν ολιγομελής  αλλά αποτελούνταν από παλλικάρια διαλεγμένα όπως τον ανηψιό του Νίκο Γαλάνη από το Ροδάκινο, το Στέλιο Μαμάλιο από το Ροδάκινο, το Τσάκαλο (Γεώργιος Πενθερουδάκης) από το Ροδάκινο, το Μανόλη Τσούρδο από το Ασκύφου, το Δημήτρη Βαγιωνή από τον Αποκόρωνα, το Γιώργο Παστρεψάκη απο το Μουρί και αλλοι.

ΑΛΛΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

Ο Κρητικός οπλαρχηγός 

Ο Κρητικός οπλαρχηγός και επαναστάτης Ιωσήφ Λιάπης. (Ήταν από την Νίμπρο των Σφακιών)
…Ο Ιωσήφ Βολουδάκης ή Λιάπης αποβιβάστηκε στα τέλη Ιανουαρίου 1891 αιφνιδιαστικά στη Γαύδο και αντεκδικούμενους τους φόνους αθώων συμπατριωτών του, εξόντωσε την εκεί παραμένουσα τουρκική φρουρά,  και απελευθέρωσε τη νήσο από την τουρκική 
τυραννία….
Η εφημερίδα  πχ Cittadino της Τεργέστης, σε κύριο άρθρο της  το 1891, εξαίρει την ανδρεία  και αυταπάρνηση του Ιωσήφ Βολουδάκη ή Λιάπη και τον ονομάζει «Λεωνίδα» και εθνικό ήρωα της Κρήτης.
Μαχόμενος στην Κρήτη κατά των βιαιοπραγούντων, σε βάρος των συμπατριωτών του, Τούρκων, υπήρξε το φόβητρο των τελευταίων, που τον είχαν  επικηρύξει έναντι 2.000 λιρών... Ήταν το ίνδαλμα της παληκαριάς και λεβεντιάς, το είδωλο και σύμβολο της εθνικής ψυχής που συνήγειρε την κοινή γνώμη, την οιστρηλατούσε, την εξέφραζε και ανύψωνε τα ιδανικά της…
Είναι χαρακτηριστική η ακόλουθη επιστολή του Ιωσήφ Βολουδάκη, στον Τούρκο Γενικό Διοικητή της Μεγαλονήσου, Σακήρ Πασά…[που μας θυμίζει το Μολών Λαβέ του Λεωνίδα]..
Εξοχώτατε
Εφ’ όσον οι απαιτήσεις του Κρητικού Λαού δεν εκπληρωθώσι δια του Αυτοκρατορικού Ιραδέ, και εφόσον οι Τούρκοι εξακολουθούν να σφάζουν και να καταπιέζουν τους Χριστιανούς, ουδέ προς στιγμήν  θα παύσω υπερασπιζόμενος το δίκαιον των αδελφών μου.Μόνο η σύλληψίς μου θα επιφέρει τούτα…Σας αναμένω λοιπόν, να με συλλάβετε.
Ιωσήφ Λιάπης»  ΠΗΓΗ
 

   Του Μανώλη Δακανάλη πρώην  Αγρονόμου


Το δεύτερο ήμισυ του Ι9ου αιώνα ξεχώριζε στα Ανώγεια Μυλοποτάμου ένας ήρωας, αγωνιστής, πατριώτης, υπερασπιστής των δικαιωμάτων των χριστιανών της ευρύτερης περιοχής, από τις αυθαιρεσίες και ωμότητες των Τούρκων κατακτητών. Αυτός ήταν ο οπλαρχηγός Μασαούτης Γεώργιος (Σαλούστρος). Η μεγάλη και αξιόλογη δράση του έχει περάσει σχεδόν στην αφάνεια, με σπάνιες ή καθόλου αναφορές στις τοπικές ιστορίες.
‘Εκανα έρευνες σχετικά με τη δράση του Μασαούτη για να τις δημοσιεύσω, αλλά δεν μπορούσα να διασταυρώσω απόλυτα τις πληροφορίες που έπαιρνα από τους παλαιότερους. Τελευταία βρέθηκε στα χέρια μου το έγκριτο περιοδικό «Κρητική Εστία» και ειδικά το τεύχος 134 του Αυγούστου 1963, στο οποίο δημοσιεύεται αναλυτικά η δράση του οπλαρχηγού στις σελίδες 81 μέχρι 83.
Πέραν όμως αυτών που δημοσιεύει το περιοδικό, τα οποία στηρίζονται στα διασωθέντα χειρόγραφα απομνημονεύματα του Ανωγειανού Εμμ. Χαιρέτη ή Τορπίλη συναγωνιστή με τον Μασαούτη κατά την ίδια περίοδο, θα αναφέρω πρόσθετα και τα παρακάτω γεγονότα.
Το έτος 1890 ο οπλαρχηγός των Σφακίων Ξηρουχάκης Ιωσήφ μαζί με τους Πενθερουδάκη Γεώργιο ή Τσάκαλο από τους Κούμους Ρεθύμνου,  Ιωσήφ Βολουδάκη ή Λιάπη και  Τσούρδα, πήγαν στ’ Ανώγεια να συνεργαστούν με τους Ανωγειανούς με αντικειμενικό σκοπό να σκοτώσουν από κοινού τον αγά των Κουρτών, του οποίου η συμπεριφορά είχε γίνει εφιάλτης των χριστιανών της Μεσαράς.
Στα Ανώγεια φιλοξενήθηκαν στο σπίτι του Εμμ. Χαιρέτη ή Τορπίλη και συζήτησαν τις προθέσεις των. Οι Ανωγειανοί συνεφώνησαν και με ενθουσιασμό ενέταξαν στην ομάδα των, τους Ανωγειανούς Μασαούτη Γεώργιο και Χαιρέτη Κων/νο ή Χαιρετόκωστα. Η μεικτή πλέον ομάδα Σφακιανών και Ανωγειανών μετέβησαν στο δάσος του Ρούβα. Εκεί συνάντησαν ένα ντόπιο βοσκό, ο οποίος όμως δεν ενέπνευσε εμπιστοσύνη στον Ξηρουχάκη και πρότεινε στην ομάδα, να συλλάβουν το βοσκό μέχρι να τελειώσει η επιχείρηση. Η πρόταση του όμως δεν έγινε δεκτή με την αιτιολογία, ότι ήταν χριστιανός και θα τους βοηθούσε.
Στη συνέχεια ο βοσκός προσφέρθηκε να τους προμηθεύσει με τρόφιμα και καπνό. Αντί όμως να κάμει τούτο, την επόμενη  έφερε τους Τούρκους στρατιώτες. Η ομάδα αντιλήφθηκε ότι ήταν περικυκλωμένη στο δάσος από τους Τούρκους στρατιώτες. Για να σωθούν αποφάσισαν να σπάσουν τον κλοιό φεύγοντας προς την κορφή «Αμπελάκια» νότια του Ρούβα. Έγιναν όμως αντιληπτοί και στην επακολούθησα μάχη σκοτώθηκε ο Τσάκαλος. Οι υπόλοιποι διασώθηκαν φεύγοντας κάτω από τους πρίνους. Ο Τσάκαλος τάφηκε έξω από την εκκλησία του Αη Γιάννη, ο τάφος του οποίου σώζεται μέχρι σήμερα.
ΠΗΓΗ


Λιάπης Σήφης, Χαίνης οπλαρχηγός.


Λιάπης Σήφης. Ήρωας Χαίνης οπλαρχηγός. Βλέπε εδάφιο Προσωπικότητες - Αγωνιστές.
Το ποίιημα υπάρχει στη Βιβλιοθήκη Βουλής Ελλήνων, και έχει δημοσιευθεί στην εφημερίδα ΛΕΥΚΑ ΟΡΗ 17 Αυγούστου 1894

Λιάπη, λιοντάρι ατρόμητο της Κρήτης ξακουσμένο,
Λιάπη, καμάρι μας κρυφό, παιδί αντρειωμένο,
κορμί γεμάτο λεβεντιά, γεμάτο από χάρη,
σαν του Μαγιού το δροσερό και τρυφερό χορτάρι.
Τους Τούρκους κατατρόμαζες με μόνο τ' όνομά σου,
προτού προβάλλεις να σε δουν ζωσμένο τ' άρματά σου,
Με τ' αλαφρό σου το σπαθί στο μάλαμα ντυμένο,
και το βαρύ τουφέκι σου στ' ασήμι βουτημένο.
Παράμερα η μανούλα σου σ' έχασε η καημένη,
χύνει ποτάμια δάκρυα, αχ! τη δυστυχισμένη.
Τρέχει δεξιά, τρέχει ζερβά, φωνάζει νύχτα - μέρα,
Λιάπη! παιδί μου, πρόφτασε γιατ' άρχισε η φοβέρα.
Κάμε φτερά και πέταξε στο Κρητικό το χώμα,
να σώσεις τη μανούλα σου απ' του θεριού το στόμα.
Με την ευχή της Παναγιάς αυτό να θανατώσεις,
και τη γαλάζια του Σταυρού Σημαία να σηκώσεις.
Σε χάσανε τ' αδέρφια σου βγαίνουν αρματωμένα,
παίρνουν τους κάμπους, τα βουνά, μα στέκουν λυπημένα.
Γιατί φωνή ακούστηκε να λέει συναχθείτε,
τον Λιάπη εσκοτώσανε, στα μαύρα φορεθείτε.
Κατάρα νά 'χει ο φονιάς, η γη να μην τον λυώσει,
το αίμα οπού έχυσε, μ' αίμα να το πληρώσει.
Την κεφαλή του δήμιος να κόψει με το χέρι,
να του τρυπήσει την καρδιά φαρμακερό μαχαίρι.
Γυρίζουν τα λιοντόκαρδα με μάτια δακρυσμένα,
Στην Εκκλησιά πηγαίνουνε, πέφτουν γονατισμένα.
Την προσευχή τους κάνουνε μ' ευλάβεια κι αγάπη,
για την ψυχή του ανδρείου των και ζηλεμένου Λιάπη.

ΠΗΓΗ


Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα (Χρώμιο Κοζάνης)
-Εξερευνώντας το όρος Βούρινο, μόλις 4 χιλιόμετρα πάνω από το χωριό Χρώμιο, σε ένα ολοκληρωτικά βουκολικό τοπίο, πνιγμένο στο πράσινο και γεμάτο με ασβεστολιθικά
και πυριτικά πετρώματα, μπορείτε να φθάσετε στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, ένα Μουσείο ιστορικής μνήμης, που θα σας εντυπωσιάσει.
 
-Ήταν το 1878, όταν στην περιοχή του όρους Βούρινο, 37 χιλιόμετρα από την πόλη της Κοζάνης, στο μικρό ομώνυμο κτηνοτροφικό χωριό, έγινε η επανάσταση της επαρχίας Ελίμειας για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού και την ένωση με την Ελλάδα.
-Εδώ οι καπεταναίοι της Δυτικής Μακεδονίας, οι οπλαρχηγοί, οι προύχοντες, οι ρασοφόροι, επώνυμοι και ανώνυμοι άνθρωποι του λαού, «άδραξαν τα όπλα και ύψωσαν τα φλάμπουρα και σχημάτισαν στο όνομα του έθνους την προσωρινή Κυβέρνηση της εν Μακεδονία επαρχίας Ελιμείας», που εκλέχτηκε «υπό πάντων των συνεπαρχιωτών» με πρόεδρο τον Κοζανίτη Προύχοντα Ιωάννη Γκοβεδάρο και Γενικό Γραμματέα το φλογερό δάσκαλο από την Αχρίδα, Καστοριανό Αναστάσιο Πηχεών. Ο Μητροπολίτης Κοζάνης Ευγένιος ευλόγησε τον ξεσηκωμό και ο πολέμαρχος Ιωσήφ Λιάπης παρέταξε 500 εθελοντές με προοπτική να τους πενταπλασιάσει. 
Το υπόλοιπο δημοσίευμα πατήστε   '' ΠΗΓΗ ''